Υπόμνημα των Οικολόγων Πράσινων προς τα μέλη της Βουλής των Ελλήνων για το νομοσχέδιο «Επιτάχυνση και Διαφάνεια Στρατηγικών Επενδύσεων»
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Το νομοσχέδιο «Επιτάχυνση και Διαφάνεια Στρατηγικών Επενδύσεων» που έρχεται για συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής, εμφανίζει ως φιλοδοξία του να δώσει απαντήσεις στο καίριο ερώτημα των επενδύσεων. Αντιμέτωποι με μια σοβαρή οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση, μπορούμε να δώσουμε εδώ δύο βασικά είδη απαντήσεων:
Είτε να θεωρήσουμε ότι η σοβαρότητα της οικονομικής κρίσης επιβάλλει να αποδεχθούμε ως αναπόφευκτη την επιδείνωση της κρίσης στην κοινωνία και το περιβάλλον, θεωρώντας ότι η προστασία τους μπορεί να θυσιαστεί στο βωμό της προσέλκυσης επενδύσεων με οποιοδήποτε τίμημα και οποιεσδήποτε επιπτώσεις.
Είτε να συνειδητοποιήσουμε ότι οικονομία, κοινωνία και περιβάλλον συνδέονται άρρηκτα και ότι η κρισιμότητα της κατάστασης επιβάλλει να αναζητήσουμε ταυτόχρονη διέξοδο από όλες αυτές τις όψεις της κρίσης, αναπροσανατολίζοντας την οικονομία σε κατευθύνσεις συμβατές με την κοινωνική συνοχή και το σεβασμό στο περιβάλλον. Στην περίπτωση αυτή, οι επενδύσεις δεν είναι όλες εξίσου επιθυμητές και στο σχεδιασμό τους περιλαμβάνεται απαραίτητα και η προσαρμογή στους κανόνες περιβαλλοντικής προστασίας.
1. Επιλέγοντας τη σύγκρουση περιβάλλοντος και οικονομίας
Οι συντάκτες του νομοσχεδίου που θα συζητήσετε, επιλέγουν σαφώς τον πρώτο δρόμο, αυτόν που θεωρεί τις θεσμικές δικλείδες ασφαλείας για το περιβάλλον, αντίπαλο της οικονομίας και των επενδύσεων. Η επιλογή τους είναι μάλιστα τόσο τυφλή, ώστε παραβλέπει δύο βασικές εμπειρίες:
Ότι τα Ολυμπιακά Έργα και οι έκτακτες ρυθμίσεις που τα συνόδευαν, θυσιάζοντας το περιβάλλον, δεν ωφέλησαν τελικά ούτε την οικονομία της χώρας.
Ότι υπάρχουν και επενδύσεις που κάνουν τελικά ζημιά στην οικονομία, καταστρέφοντας άμεσα ή έμμεσα περισσότερες θέσεις εργασίας και παραγωγικές δραστηριότητες από όσες δημιουργούν.
Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, η κυβέρνηση επιδιώκει να επαναφέρει και να μονιμοποιήσει το καθεστώς των εκτάκτων μέτρων που ίσχυσαν την περίοδο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πρακτικά θεσπίζεται η προσαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στις επιθυμίες των επενδυτών, αντί να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας ο σχεδιασμός κάθε επένδυσης, όπως επιτάσσει στοιχειώδης απλή λογική.
Τρία βασικά στοιχεία του νομοσχεδίου δημιουργούν σοβαρότατα προβλήματα:
Η πρόβλεψη δυνατότητας εξαιρέσεων και παρεκκλίσεων από την περιβαλλοντική και πολεοδομική νομοθεσία, καθώς και από τη νομοθεσία για τον αιγιαλό, ειδικά για συγκεκριμένες μεγάλες επενδύσεις που θα καθορίζονται με πολιτικές αποφάσεις και δε θα ελέγχονται δικαστικά (άρθρα 6-8).
Η «αυτόματη έγκριση» των αιτήσεων για οποιαδήποτε αδειοδότηση από δημόσια αρχή, αν περάσει άπρακτη η δίμηνη προθεσμία που προβλέπεται στο άρθρο 22. Με τον τρόπο αυτό, καταλήγει ο επενδυτής ουσιαστικά να αδειοδοτεί τον εαυτό του και οδηγούμαστε σε χαριστικές διαδικασίες με μηδενικό έλεγχο.
Η παράκαμψη ή υποβάθμιση βασικών θεσμών δημοκρατικής διαβούλευσης και δημόσιου διαλόγου. Όταν στοιχεία του σχεδιασμού μπορούν να τηρούνται μυστικά με απλή επίκληση του επιχειρηματικού απορρήτου, ή η προθεσμία διατύπωσης γνώμης από τον αρμόδιο δήμο και την περιφέρεια για τα Ειδικά Σχέδια Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Περιοχών Υποδοχής του άρθρου 24 (που υπερισχύουν απέναντι σε κάθε υπάρχουσα πολεοδομική ρύθμιση και μπορούν να υποθηκεύσουν το χωροταξικό σχεδιασμό) περιορίζεται σε ένα μόλις μήνα, τότε περιθωριοποιούνται όλες οι ασφαλιστικές δικλείδες.
2. Δημιουργώντας περισσότερες περιπλοκές από όσες «επιλύονται»
Προσπαθώντας λοιπόν να παραμερίσει αυτά που αντιμετωπίζει ως «νομικά εμπόδια», η κυβέρνηση παραβιάζει σειρά συνταγματικών διατάξεων, ιδιαίτερα εκείνων για την ισότητα των πολιτών, τη συμμετοχή στην οικονομική ζωή και για την προστασία του περιβάλλοντος, και δημιουργεί μια νέα σειρά σοβαρών κινδύνων:
Η υπαγωγή επενδύσεων σε προνομιακό καθεστώς με πολιτική μόνο απόφαση που δεν ελέγχεται ούτε δικαστικά, νοθεύει τον οικονομικό ανταγωνισμό και εμποδίζει την ομαλή λειτουργία των επιχειρήσεων.
Επενδύσεις μικρότερης κλίμακας, που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν πολλά στην οικονομία και την απασχόληση, θα ματαιώνονται ή θα εκτρέπονται σε άλλες χώρες, αν διαπιστώνουν ότι θα έχουν να ανταγωνιστούν μεγαλύτερους παίκτες που θα κατοχυρώνουν ευνοϊκότερο καθεστώς.
Υπάρχουσες επιχειρήσεις δε θα αντέχουν την πίεση ανταγωνιστών με προνομιακή μεταχείριση, και θα οδηγούνται σε κλείσιμο ή απώλειες θέσεων εργασίας.
Οι επενδύσεις που θα προσελκυστούν με τέτοιους τρόπους, θα είναι σε μεγάλο βαθμό εκείνες που δεν κρίνονται επιθυμητές σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Η απουσία υποχρέωσης για ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, με όρους σκοπιμότητας για την πραγματική οικονομία, μπορεί να οδηγήσει στη συρρίκνωση τοπικών οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως της γεωργίας και του ήπιου τουρισμού, και τη συνεπακόλουθη απώλεια περισσότερων θέσεων εργασίας από όσες τυχόν δημιουργηθούν.
Η διαφθορά του πολιτικού συστήματος θα επιδεινωθεί δραματικά, όταν προνομιακές παρεκκλίσεις αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ θα μπορούν να παρέχονται ανεξέλεγκτα από τέσσερες υπουργούς.
Θα ενισχυθεί η πρακτική αρκετών επίδοξων επενδυτών να αγοράζουν σε χαμηλή τιμή μεγάλες εκτάσεις με περιορισμούς στις χρήσεις γης (όπως δασική γη ή αρχαιολογικοί χώροι), ελπίζοντας να κερδίσουν από την παράνομη αλλαγή χρήσης περισσότερα από όσα θα τους αποφέρει η καθαυτό επιχειρηματική δραστηριότητα.
Οι δικαστικές εκκρεμότητες που θα δημιουργηθούν από προσφυγές κατά της εφαρμογής τόσων αντισυνταγματικών διατάξεων, τελικά θα επιβραδύνουν την εξέλιξη των επενδύσεων αντί να την επιταχύνουν.
3. Συνοπτικές παρατηρήσεις για τις πιο κρίσιμες διατάξεις
Αποτελεί λοιπόν πρόκληση στη νοημοσύνη των πολιτών, να δίνεται το όνομα «επιτάχυνση και διαφάνεια» σε ένα νομοσχέδιο που μαθηματικά θα οδηγήσει ακριβώς στο αντίθετο. Πρόκειται για ρυθμίσεις που ναρκοθετούν τόσο την οικονομική όσο και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Η θέση αυτή τεκμηριώνεται με τη συνοπτική παρουσίαση των παρατηρήσεών μας ανά άρθρο, όπως είχαν κατατεθεί και στη διαβούλευση. Αυτονόητο είναι ότι συνυπολογίζουμε και τις τροποποιήσεις που μεσολάβησαν από τότε στο κείμενο του νομοσχεδίου.
Άρθρο 1 Έννοιες και ορισμοί
Το άρθρο είναι ασαφές και ανοιχτό σε ερμηνείες κατά περίπτωση. Η ταχύτητα της διαδικασίας δεν δικαιολογεί την έλλειψη σαφήνειας, αντικειμενικών κριτηρίων αξιολόγησης και περιβαλλοντικών κριτηρίων.
Άρθρο 2 Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων
Το άρθρο ουσιαστικά οδηγεί στην αδιαφάνεια της διαδικασίας αφού τα έγγραφα των συνεδριάσεων της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων μπορούν να μείνουν κρυφά.
Πρέπει οι αποφάσεις που αφορούν στη διαδικασία αυτή να δημοσιοποιούνται στο διαδίκτυο από την έναρξη της έως το τέλος της ώστε να υπάρχει πληροφόρηση των πολιτών και των ενδιαφερόμενων φορέων. Το δικαίωμα στην περιβαλλοντική πληροφόρηση δεν πρέπει να θυσιαστεί στον βωμό της κοντόφθαλμης ανάπτυξης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου